Şiirsel bir öykü: Doğa Yürüyüşleri | Şule Tüzül

“Edebiyat, özellikle de roman, insanı aramaktan, insan ruhunu merkeze koymaktan vazgeçip doğanın dili olmayı başarabilir mi?” “Edebiyat doğanın dili olmak isteyebilir mi?” “Doğayla kucaklaşan bir bilinç miyiz yoksa onunla bilek gücünü ve aklını kullanarak savaşan etten kemikten bir makine mi?”  “Yazarak, insan olmanın kahredici ikilemlerinden kurtulabilir miyiz?” Tüm bu sorulara ve daha fazlasına cevap arayan, … Read more

“Unuttuğumuz hatıralar nereye gidiyor?” | Şule Tüzül

1980 yılında on yaşımdaydım. Çocukluğumuza dair unuttuğumuzu sandığımız pek çok şey, hiç ummadığınız anda karşımıza çıkıveriyor. Bir kitap, bir film ya da bir şarkı dinlerken. Sadece çocukluğumuz değil karşımıza çıkan, o döneme ait her şey; yaşam, insanlar, ülke, o döneme ait herkesle paylaşılan bir duygu, radyoda çalan bir şarkı, komşunun koktu diye getirdiği bir yemek, … Read more

Ne yiyorsan o musun yoksa neysen onu mu yiyorsun? | Şule Tüzül

Vegan sözcüğünü ilk duyduğumda yıl 2013’tü. Gezi zamanı. Biraz kurcalayıp neyi ifade ettiğini öğrendiğimde altüst olmuştum. Sevdiğim kuzu ile tabağımdaki kuzunun aynı olduğunu o zamana kadar nasıl düşünememiştim? Milyonlarca insan nasıl bir yalanın içinde yaşıyorduk? O günden sonra, her konuda, kendim ya da bir başkası neyi sevip sevmediğimizden bahsederken sürekli sorguladım. Çünkü tercihlerimizin çoğunu biz … Read more

“Çünkü canlılık hisli olmaktır” | Şule Tüzül

Bugün yaşadığımız düzenin içinde hiçbir sözcük yok ki anlamı boşaltılmamış, kapitalizme ve sömürüye hizmet etmemiş olsun. Sistem, hedefleri için ya belirli sözcükleri ilgi odağı haline getiriyor ya da ne ilgi çekiyorsa onu alıp kendi hedefleri için dönüştürüyor.  Doğa da o sözcüklerden biri. Son on-yirmi yıldır insanlar kendilerini doğadan uzaklaştıran sistemin açmazlarının farkına vardı, özellikle covid … Read more

Hikâyeler niye var? | Şule Tüzül

Filmleriyle gönlümüze taht kurmuş Çağan Irmak’ın Doğan Kitap tarafından yayınlanan ilk romanı Ayrılış, Eylül ayında okuruyla buluştu. Kitabının da gönlümüze taht kurması şaşırtıcı değil. Çağan Irmak bizi çok iyi anlıyor. Bu coğrafyayı, insanı, açmazlarımızı, iyiliğimizi, kötülüğümüzü, sevgimizi, nefretimizi müthiş bir empatiyle nasıl sinemaya aktarıyorsa kelimelere ve cümlelere de öyle aktarmış diyebilirim. Ayrılış incecik bir roman, … Read more

Travmanın tam merkezinde inadına edebiyat | Şule Tüzül

Akıl sağlığımızı korumak için neredeyse son gücümüzü kullandığımız şu günlerde bireysel ve toplumsal olarak başımıza gelenlerin pek çok şeyle ilişkisinin olduğunu bir kez daha hatırlatmak için, geçtiğimiz aylarda yayınlanan bir kitabı önermek istiyorum: Travma ve Anlatı. Livera Yayınları tarafından yayınlan ve Deniz Gündoğan İbrişim tarafından hazırlanan kitap, travma kavramının edebiyat, sinema ve başka sanat dallarında … Read more

Çocuklardan çaldığımız dünya için hala umut var mı? | Şule Tüzül

İnsanlara ve dünyaya dair umudumu ne zaman kaybettim hatırlamıyorum. Sanırım pandemi süreci bu konuda son noktamdı. Umudum yok diyorum ama demek ki içimde bir şeyler kalmış ki, tutkuyla sarıldığım birçok şey de var hayatımda. Bu duygular içindeyken çıktı karşıma Jane Goodall’ın Umudun Kitabı isimli kitabı. Kitabın kapağında aynı zamanda şu isim yer alıyor: Zor Zamanlar … Read more

Kairos: alt üst olan yaşamlara bir saygı duruşu | Şule Tüzül

Jenny Erpenbeck, Doğu Berlin doğumlu bir yazar. Can Yayınları tarafından yayınlanan son romanı Kairos, Berlin duvarının yıkılışıyla alt üst olan yaşamlara bir saygı duruşu gibi. Bu yıkımın tüm ağırlığını taşıyan bireysel deneyimlerini edebi ustalığı ile buluşturduğu kusursuz bir eser diyebilirim. Roman, birbirine yaslanan iki paralel hikâye üzerine kurulmuş: Berlin duvarının yıkılması ile iki kutuplu dünyanın … Read more

En Uzun Yol okurlarına yeni bir pencere sunuyor | Şule Tüzül

Bir edebiyat eserini beğenmemizin birçok nedeni var. Elbette nesnel kriterler önemli ancak bir kitapla olan öznel etkileşimimiz çoğu zaman tüm kriterlerin önüne geçebiliyor. Bir eserle yakınlık kurabilmek, kendimizden bir şeyler bulmak öznel nedenlerin en başında geliyor. Bu yakınlık duygusu benzerliklerden değil aksine farklılıklardan doğuyor. Alıştığımız, bildiğimiz dünyadan, karakterlerden, hikâyelerden farklı yaratılarda buluyoruz bu yakınlığı. Yazarlar … Read more

Hikâyeleri ağaçlar anlatsaydı | Şule Tüzül

“Ağaçlar, aşk olmazsa hikâye başlamaz derlermiş.”  Bugün hem içinde yaşadığımız coğrafyanın hem de dünyanın geldiği noktada iyi olan şeylerden biri, doğa, hayvanlar, ağaçlar konusunda az ya da çok ortak bir duyarlılığın oluşmuş olması. Diyeceksiniz ki nerede o duyarlılık, insan her geçen gün daha beter canına okuyor dünyanın. Haklısınız ama eskiye nazaran çok sayıda önemli adımlar … Read more

Hayatı katlanılır kılan aklımızdan geçenler | Şule Tüzül

Şefik Karakoç’un ilk kitabı Aklından Neler Geçiyor’u bitirip, kitapta yer alan öykülere dair düşündüğüm sıralarda Oylum Yılmaz’ın bir söyleşisinde söylediği şu cümlelere denk geldim: “İnsan bir hastalıktır. Edebiyat bu hastalığın hikâyesidir.”  Hayata insan merkezli bakıyorsanız Yılmaz’ın sözleri sert gelebilir. Ancak, anlatmaktan çok bir anlama süreci olan edebiyat tam da bunu yapmıyor mu; Edebiyat yüzlerce yıldır, … Read more

“İnsan hem parçalı, hem bulutlu” | Şule Tüzül

Tuğçe Isıyel, ne yazsa okurum, diyebileceğim yazarlarımdan. Yıllardır takip ediyorum yazılarını. O bir klinik psikolog, psikoterapist. Sanmayın ki yazıları sadece psikoloji üzerine. Yazılarında hem mesleki uzmanlığını ve birikimini yansıtıyor, hem edebiyattan müziğe, fotoğraftan resme, felsefeden tarihe alabildiğine geniş bir yelpazede anlatacaklarını harmanlanıyor, hem de tüm bunları son derece sade, akıcı, herkesin anlayabileceği bir dilde, sanki … Read more