Ölüm tek ayak üstünde!

Petér Nádas’ın kitaplarında ölüm ve yaşam iç içedir. Kendisi de ölümün kıyısından dönmüş, o soğuk nefesi ensesinde hissetmiş ve hatta yaşadıklarını Ölümle Baş Başa’da şu sözlerle anlatmıştır:

“Zihnim, aslında hazin bir yok oluş olarak anlaşılması gerekeni olağanüstü bir tepkisellikle değerlendiriyor, çünkü artık başkalarının deneyimiyle kıyaslama imkânı yok. Bu dünyevi bir şey olamaz, ben bu harikuladeliği hissetmek için bir şey yapmadım ki, oysa başkalarıyla paylaştığım fiziksel varlığımda hep bunu arzulamış, hiçbir zaman da başaramamıştım. Bu son deneyimi hiç kimseyle paylaşa-mayacağımı bilmek bana çok eğlenceli geldi. Demek ki yaşamım, neyin yakınına sokulmam gerektiğini hissettiğim birkaç şanslı andan ibaretmiş.”

Uzun süre gazetecilik ve fotoğrafçılık da yapmış olan Nádas’ın ilk dikkat çeken eseri, Kutsal Kitap 1967 yılında yayımlandı. 2005 yılında yayımlanan “Paralel Öyküler” adlı 3 ciltlik son eseri ise edebiyat dünyasında büyük yankı uyandırdı. Eserleri şimdiye kadar birçok yabancı dile çevrilmiş olan Péter Nádas’la Türk okurları bu uzun öykü seçkisinde ilk defa buluşuyorlar.

Kitaptaki ilk öykü “Kutsal Kitap”ta küçük bir çocuğun, karmaşık, gizli bağlarla örülmüş sahte bir hayatta yaşadığını fark edip, etrafını saran yalan çemberinden kurtulabilmek işin ne kadar büyük bir çaba sarf ettiği anlatılıyor. “Bahçıvan”da yine bir çocuğun yetişkinlerin yaşamındaki duygu karmaşası karşısında duyduğu isyana tanık oluyoruz. “Kuzu” adlı öyküde kentin çöplerinin yığıldığı yerde yapılmış evler arasında yaşayan yaşlı Rezső Róth, lumpen hayatı süren bir toplulukta “ötekiliği” ve ”yabancılığı”  temsil ediyor. Ölümle Baş Başa adlı öyküde yazar, bizzat başından geçen olayı anlatmaktadır: Kalp ağrıları, enfarktüs, klinik ölüm ve bundan sonra başlayan harikulade bir yolculuğun tasviri.  Oradan dünyaya geri dönüş belki de bir tür hayal kırıklığına uğratacak insanı…

Sadece Macar edebiyatının değil, dünya edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Nádas’ı okumak, onu Thomas Mann, Robert Musil ve James Joyce ile karşılaştıranların ne kadar haklı olduklarını da ortaya koyuyor!

Petér Nádas

Péter Nádas, 1942 yılında Budapeşte’de doğdu. Çağdaş Macar edebiyatının en önemli temsilcilerinden biri olan yazar, 1961-1963 arasında gazetecilik ve fotoğrafçılık öğrenimi yaptıktan sonra 1965’ten 1969’a kadar Budapeşte’de yayımlanan Pest Megyei Hírlap dergisinde muhabir olarak çalıştı, aynı zamanda oyun yazarlığı ve fotoğrafçılık uğraşlarını da sürdürdü. Ülkesinde Széchenyi Edebiyat ve Sanat Akademisi üyeliğine, ayrıca Berlin Sanat Akademisi üyeliğine seçilen Nádás’ın öykülerinin yanı sıra, Bir Aile Öyküsünün Sonu (1977), Anılar Kitabı 1986) ve 2005’te yayımlanan üç ciltlik Paralel Öyküler (1. Sessiz Dünya, 2. Gecenin Derinliğinde, 3. Bir Nefes Özgürlük) adlı üç romanı var.

edebiyathaber.net (18 Ocak 2013)