Kemal Tahir’in “Devlet Ana” adlı romanı Ketebe Yayınları etiketiyle yayımlandı.
Tanıtım bülteninden
“Büyük romanlar, büyük ırmaklar gibi akarlar. Yatakları hem geniştir hem derin. Irmaklar, yataklarını ancak denizlere kavuşurken derinleştirip genişletebilirler. Böylece, her büyük roman, zaman içinde okyanuslara kavuşan bir ana yoldur.”
Devlet Ana, bütün eserleriyle edebiyatımızda ırmaklar gibi çağlayan Kemal Tahir’in belki de okyanusa kavuştuğu eserinin adıdır.
“Köy-şehir-halk, maksat Türk insanının cevherini bulmaktır.” diyen Tahir’in, bir imparatorluğun kuruluş dinamiklerini keşfe çıkarken insanımızın bu coğrafyada tutunmasını sağlayan tabiatını da gerek tarihî kişilikler gerek kurmaca karakterlerle yansıtması, edebiyatımızın en özel romanlarından birini ortaya çıkarır.
1968 yılında Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’ne değer görülen Devlet Ana, Türkçenin çok katmanlı yapısına yaslanırken tarihsel deneyimi zengin bir dilin roman sanatı içinde hangi irtifalara çıkabileceğinin de en önemli örneklerinden biri olmuştur.
Kemal Tahir; yarına dair umudu, kuruluş tecrübesinde dirilterek nesiller boyu ilham alınan bir eseri dilimize hediye etmiştir.
“Yıllardır konuşuyoruz; görüyorum ki, hâlâ Osmanlı’yı hafife alanlarımız var. Dünyada kurulmuş imparatorluklar -en kabadayı- yüz elli iki yüz yılda paramparça olduğu halde, Osmanlı İmparatorluğu’nun neden altı yüz yıl sürdüğünü hiç düşündünüz mü? Bütün imparatorluklardan gereken tarih dersini almış ve buna göre bir çekirdek model kurmuştur da ondan!”
Yazar hakkında
Asıl adı İsmail Kemalettin Demir olan Kemal Tahir, 15 Nisan 1910’da II. Abdülhamid’in özel marangozhanesinde yaptığı görev nedeniyle padişah yaverliği unvanına sahip Yüzbaşı Tahir Bey ile Naile Sultan’ın hizmetinde bulunan Hubser (Nuriye) Hanım’ın ilk çocuğu olarak İstanbul’da dünyaya gelir. Babasının Birinci Dünya Savaşı’ndaki görevi nedeniyle ilkokulu Burdur ve Nazilli’de okuyan Kemal Tahir’in çocukluğu; imparatorluğun çöküş yıllarında, yazarın kendi ifadesiyle, “bozgun” içinde geçer. Kemal Tahir, Kasımpaşa Cezayirli Hasan Paşa Rüşdiyesi’ni bitirdikten sonra Galatasaray Lisesi’ne girer. Annesinin 1926’da vefat etmesiyle onuncu sınıfta liseyi bırakıp evden ayrılır. İşsiz geçen bir sürenin ardından avukat katipliği ve Zonguldak Kömür İşletmeleri’nde ambar memurluğu ve gazetecilik yapar. Vakit, Haber ve Son Posta gazetelerinde çalışır, Yedigün ve Karikatür dergilerinde sekreterlik, Karagöz gazetesinde başyazarlık ve Tan gazetesinde yazı işleri müdürlüğü görevlerinde bulunur. Kemal Tahir, aynı yıllarda edebiyatla, özel olarak ise şiirle ilgilenir ve ilk şiirleri İçtihat dergisinde yayımlanır. 1932’de arkadaşlarıyla Geçit dergisini çıkarır. Bu dönemde sol çevreler ve Nazım Hikmet ile tanışır. Kendi ismiyle yayımlanan ilk çalışması Namık Kemal İçin Diyorlar Ki, gazetecilik yıllarının ve sol çevrelerle ilişkisinin ürünüdür. 1940’ta cezaevindeyken ayrılacağı Fatma İrfan ile 1937’de evlenir. 13 Haziran 1938’de askerî isyana teşvik suçlamasıyla Donanma Davası’nda tutuklanır. Tutuklananlar arasında kardeşi Nuri Tahir’le birlikte Nazım Hikmet ve Hikmet Kıvılcımlı da vardır. 29 Ağustos 1938’de on beş yıl ağır hapse mahkûm edilir. Sırasıyla İstanbul Tevkifhanesi; Çankırı, Malatya, Çorum ve Nevşehir Cezaevleri’nde mahpustur. Cezaevindeyken hayatını sürdürmek için yazdığı hikayeler, tefrika romanlar, uyarlamalar ve çeviriler; müstear isimlerle yayımlanır. 1950’de Demokrat Parti iktidarınca çıkarılan genel afla tahliye olur. Aynı yıl Sıdıka Uzunhasan (Semiha Hanım) ile evlenir. 1954’e kadar çeviri, polisiye roman ve mizahi öykü çalışmalarını müstear isimlerle yayımlar. Göl İnsanları ve Sağırdere, “Kemal Tahir” ismiyle 1955’te neşredilir ve bu tarihten sonra Kemal Tahir, edebiyat dünyasında romanlarıyla tanınmaya başlar. Öykülerini topladığı Göl İnsanları’ndan sonra ölümüne kadar on dört roman yayımlar. Aynı zamanda 1960’lı yıllarda çeşitli senaryo çalışmalarında bulunur. 21 Nisan 1973’te kalp krizi nedeniyle vefat eder. Sarı defterleri arasında taslak halinde bulunan beş kurgu metni, vefatından sonra 1974-1977 yılları arasında eşi tarafından yayımlanır. Yazarın notları ise Cengiz Yazoğlu tarafından düzenlenerek 1989 ile 1993 yılları arasında on beş cilt halinde neşredilir.
edebiyathaber.net (23 Şubat 2023)
