Edebiyat tarihçilerinin en önemli malzemelerinden biridir mektuplar. Elde ettikleri terekelerden geriye kalanlara titizlikle eğilerek inceledikleri ismin dünyasına derinlemesine inme fırsatı yakalar araştırmacılar çünkü geride kalan bu mektuplar sayesinde. Bununla birlikte, içine dalınan özel hayattır. Yazarın, şairin kurduğu ilişkiler bir anlamda açığa çıkar. Fakat edebiyatçının mektuplaştığı isim ya da isimler de edebiyatçı ise bu “miras” bir “edebî miras” hâlini alır. Bu noktadan sonra konuşmamız gereken de mektup sahibi yazarın, şairin edebî akrabalıkları, dostlukları olmak zorundadır.
Edebiyatımızın anıt şairlerinden Behçet Necatigil’in bu anlamda ardında zengin bir malzeme bıraktığını söylemek gerek. Bugüne kadar yayımlanan ‘Mektuplar’, ‘Serin Mavi’ ve ‘Dar Bir Çember İçinde’ edebiyatımızda mektup türünün de en güzel örnekleri arasında sayılabilir. Üstelik tam da yukarıda belirtildiği gibi şairin hem edebî hem de özel yaşantısına açılan, kaleminden çıkanları anlamlandırmada zihin açan metinler bunlar.
Necatigil bilindiği üzere çok yönlü bir edebî kişiliğe sahipti. Şiirlerinin yanında yayımladığı isimler ve eserler sözlükleriyle bugünkü edebiyatımızın şekillenmesinde önemli bir yol gösterici olmuştu. Öte yandan çeviri faaliyetlerini de hiçbir zaman göz ardı edip bir kenara koymadı. Almancadan yaptığı çevirilerle, dünya edebiyatının da aktarıcılarından biri oldu. Kâmuran Şipal’le mektuplaşmalarından oluşan ‘Dar Bir Çember İçinde’de konu üzerindeki hassasiyetini bir nebze görmüştük. Fakat çok yakın zaman önce okur karşısına çıkan ‘Tercümemi Nasıl Buldunuz?’, Behçet Necatigil’in tam olarak çeviri faaliyetlerine odaklanan ve bu bağlamda ünlü isimlerle mektuplaşmalarını içeren bir kitap. Behçet Necatigil’in şiirleri üzerinde ne kadar büyük bir hassasiyetle çalıştığını biliyorduk. ‘Tercümemi Nasıl Buldunuz?’, büyük şairin şiirleri kadar önemsediği ve aynı hassasiyetle üzerine titrediği diğer yönünün de çevirmenliği olduğunu görüyoruz bu kitapta. Aynı zamanda önemli bir edebî miras bu kitap. Türk edebiyatının zirve isimlerinden birinin önemsediği bir yönü pek çok detayıyla birlikte gün yüzüne çıkıyor Serenad Demirhan’ın yayıma hazırladığı bu kitapla.
Necatigil’in Alman akademisyenler Otto Spies, Annemarie Schimmel, Horst Wilfrid Brands ve Avusturyalı Türkolog Andreas Tietze’yle 1940’lı yıllarda başlayıp 1970’lerin ortasına dek süren mektuplaşmaları bu isimlerin edebiyat dünyalarına ışık tutarken, zamanla gelişen dostluklara da tanık kılıyor okurlarını. Mektuplarla kurulan dostluk köprülerine, sınırları aşan kültür ateşine de…
‘Tercümemi Nasıl Buldunuz?’ edebiyat tarihi açısından da özel bir derleme. Bir büyük şairin mirası değil sadece elimizdeki. Önemli bir kaynak, nitelikli bir başvuru çalışması, özel bir bilgi alışverişi. Bir anlamda geleceğe yazılmış mektuplar aynı zamanda.
Her araştırmacının, tüm edebiyat meraklılarının mutlaka uğraması gereken bir durak Behçet Necatigil mektupları. ‘Tercümemi Nasıl Buldunuz?’ da bunun en önemli halkalarından biri olarak artık kitapçı raflarında.
Kaynak: Tercümemi Nasıl Buldunuz? / Behçet Necatigil / Yapı Kredi Yayınları / 321 s.
edebiyathaber.net (16 Şubat 2022)
