Gabriel García Márquez 17 Nisan 2014’te vefat ettiğinde Ağustosta Görüşürüz adlı eserinin edebiyat çevrelerinde bir gün yayımlanacağına dair haberler dolaşıyordu, fakat aile bunu reddediyordu. Oğulları, Márquez’in yayımlanmasını istemediği bir roman olduğunu ifade etti, okurların babalarının kararına saygı duymalarını istediler. Ancak, 2023 Mayıs’ında Penguin Random House, var olan romanın, En Agosto Nos Vemos adıyla 2024’te Latin Amerika’da raflarda olacağını açıkladı. Bu duyuruyla birlikte, gözler Rodrigo García ve Gonzalo García Barcha’ya çevrildi. İki oğul da kararı doğrulayınca heyecanlı bekleyiş başladı. Nihayetinde, Ağustosta Görüşürüz, 2024 Mart’ında, tüm dünyada aynı anda satışa çıktı.

Yayınevinin, eserin sonuna eklediği yayımcının notu başlıklı yazıda, eserin geçmişine dair ilginç anekdotlar yer alıyordu. Rosa Mora, 18 Mart 1999’da, Márquez’in halihazırda tamamlamak üzere olduğu üç romanından ve muhtemelen dördüncüsünden bahsetmişti. Metinlerin, Márquez’in ilgisini çeken ortak bir fikrin ürünü olduğunu açıklarken, yaşlı insanların aşk hikayelerini konu edeceğini belirtti.

Eserin yayımlanma kararı öncesinde neler yaşandı? Gabriel García Márquez’in eşi Mercedes Barcha, 2020 Ağustos’unda vefat etti. Vefatının ardından ailenin yakınları, Barcha’nın kocasının yasak bir ilişkiden bir kızı olduğunu açıkladı. Márquez’in 2014 Nisan’ında vefatından önce, bu sırrı sadece yakın çevresi ve ailesi biliyordu. Ancak, bu sırrın ne kadargizli kalacağı bilinmiyordu. Ancak gazeteci yazar Susana Cato ile ilişkisinden 1990’da doğan Indira Cato’yu, Gabo’nun kızı olarak tanıdığımızda otuz yaşında bir film yapımcısıydı.

Gabriel García Márquez’i yakından takip edenlerin dikkatinden kaçmayanlar… Gabo lakabıyla ünlenmeden seneler evvel, meşhur bir generalin karısıyla yasak bir ilişki yaşadığı bilinirmiş. Olayın yaşandığı zaman, gazetelere kısa kısa hikâyeler yazarak geçimini sağlarmış Márquez. Bir gece, generalin eve gelmeyeceğinden emin olan ikili, vuslatın ardından uykuya dalınca basılmışlar. Sabah olunca şakağındaki namlunun soğuk ucuyla uyanacağını, eczacı babası sayesinde hayatta kalacağını bilememiş. Basılmanın ardından kadınının başına gelenleri öngöremeyecek kadar toymuş o yaşında. General için durum farklıymış; kendi yatağında bastığı genç adam kimin nesiymiş biliyormuş. Tesadüf bu ya silahını doğrulttuğu genç, savaş zamanı hayatını kurtaran eczacının oğlu. Márquez’e bir an evvel giyinip gitmesini söylemiş. O da hemen sıvışmış… Bu olay ve daha fazlası, 2002’de yayımlanan Anlatmak için Yaşamak romanında yer alır.

García, röportajlarında roman karakterleriyle ilgili olarak, “Her roman karakteri, şahsen tanıdığınız, hakkında bir şeyler duyduğunuz, okuduğunuz kişilerden oluşan bir kolajdır,” der. Buna kendisini de dahil eder ve karakterlerini tanıdığını söylemekten çekinmez. Kardeşi Jaime García, 2012’de verdiği bir röportajda, Márquez’in bunama hastalığına yakalandığını belirtir. Abisinin yazmayı bıraktığını açıklarken, sık sık basit şeyleri sormak için telefon açtığını ve bu durum karşısında üzüldüğünü ifade eder.

BBC News, 4 Nisan 2014, akciğer ve idrar yolları enfeksiyonu nedeniyle Mexico City’de hastaneye kaldırıldığını bildirdiğinde, Márquez’in demans rahatsızlığından bahsetmez. Durumunun enfeksiyondan kaynaklandığını ve antibiyotik tedavisi sonrasında iyileşeceğini belirtirler.

Yazar Gabriel García Márquez… 1947 yılında, on dokuz yaşındayken Kafka’nın Dönüşüm romanının ilk cümlesiyle aydınlandığını ifade eder; şöyle ki… Hukuk fakültesinin birinci sınıfında öğrenciydim. İlk sayfadaki giriş cümlesini hatırlıyorum, “Bir sabah sıkıntılı rüyalarından uyanan Gregor Samsa kendisini yatağın içinde devasa bir böceğe dönüşmüş bulur.” … Lanet Olsun! Okurken böyle mırıldandım kendi kendime, “Bu doğru olamaz! Kimse böyle bir şeyin yapılabileceğini bana söylemedi! Demek olabiliyormuş! Öyleyse ben de yapabilirim! Lanet olsun! Benim büyükannem de böyle anlatırdı hikayelerini. En olmadık masalları sanki gerçekmiş gibi.”

Büyükannesini dinlerken, arkasındaki gerçeğe aklını serbest bırakarak ulaşıyorsa, bunu yazılarına aktarabileceğini biliyordur artık. Uygular. 1972’de Neustadt Uluslararası Edebiyat Ödülü, 1982’de Nobel Edebiyat Ödülü‘nü kazanır. Zihninin katmanlarını besleyen geçmişiyle hayal gücünü eserlerinde özgürce dolaştırdığı Yüzyıllık Yalnızlık rekor sayıda okuyucuya ulaşır.

Yaşlı insanların aşk hikayelerini konu etmek, aşkı sınıflandırmak değil miydi? Gabriel García Márquez aşkı sınıflandırmazdı. Kaldı ki ahlâk felsefesi yapıp dikkatleri üzerine çekecek değildi. Anlatmak istediğini yazdığını bilince; Ağustosta Görüşürüz, muhteşem sonla gerçek bir özür barındırıyor diyebilirim…

Farklı düşünceler için, eserdeki ahlâk vurgusu, Ana Magdalena Bach’ın kızının sınır tanımayan yaşam tercihlerine karşın kendi arzusuyla Yalınayak Carmelita Rahibeleri tarikatına katılma istemindeki karşıtlıklar üzerinden okumak mümkün olabilir. AMB’nin bir gecelik kaçamağı ve sonucundaki hazzın sorgusundan kocanın da masum olmadığına varan anlatım, adama onay verenin karısı olması, AMB’nin kocasının gözünden kendine bakması da farklı bir göstergeydi.

Zihnimizin kapasitesini hayal güzümüzle arttırdığımızın farkında değiliz… Márquez her zamanki yalın cümleleriyle fazla detaya girmeden anlatmıştı AMB üzerinden olup biteni… Ancak anlatıdaki varsayımların yeri, okuyucunun zihnindeki işleyişle kişiye özeldir. Ufak bir detayın etrafında düşünüp fikir üreten okur bunu farkında olmadan yapar. Zihnin varsayımlarla beslenmesi ve pişmesi için bir olgunlaşma sürecine ihtiyaç duyar.

Eserin önsözü, Márquez’in özelini daha iyi anlamamıza yardımcı oldu. Ağustosta Görüşürüz’ü, özellikle iki kez okumak, daha derin anlam katmaya yardımcı oldu. Yayımlanma kararının doğru olduğunu düşünüyorum, çünkü Márquez‘in bu eseri yazmak istediği açıkça belli. Yayımlandığı için mutluyum ve bu deneyimi yaşamak benim için önemliydi.

Ölümünün ardından Gabriel García Márquez… Tanrı’ya inanmadığını ama korktuğunu söylediğinde, ölümün ötesindeki yaşamı merak ettiğini saklamamıştı Gabriel García Márquez. İnsanoğlunun, anasının karnından çıktığı andan farklı olarak, defalarca yeniden doğmalarına mecbur kılan maceralar yaşadığını anlatan eserleriyle ölümsüzleşti. İyi ki yaşamış. İyi ki yazmış. İyi ki âşık olmuş. İyi ki Ağustosta Görüşürüz yayımlanmış.

edebiyathaber.net (3 Nisan 2024)