Uzun yıllar Fransa’da öğrenci, öğretmen ve araştırmacı olarak yaşayan profesör Cathy Yandell’in yazdığı “Fransız Usulü İyi Yaşama Sanatı” adlı kitap, dünya zevklerinin tadına sonuna kadar bakmış bir ulusu A’dan Z’ye mercek altına alarak “iyi yaşama”nın sırlarını veriyor okura…
“Fransız kültüründe yaşama sevinci fikrini ortaya çıkaran şey nedir? 1611 tarihli ilk Fransızca-İngilizce sözlükte sevinçle ilgili birkaç ifade yer almaktadır: joye de papillion (kelebek sevinci, yani anlık sevinç) ve fille de joye (zevk kızı, neşeli günahkâr, yani günah işleme pahasına yaşamdan keyif alan kişi). Ancak joie de vivre’in İngilizce bir karşılığı yoktur. Bu kavramın ilk kullanımlarına 17. yüzyılın sonlarında ve ardından Gustave Flaubert’in L’Education sentimentale (Duygusal Eğitim) adlı romanında rastlanır, ancak Emile Zola’nın ironik bir isme sahip olan La Joie de vivre (Yaşama Sevinci) adlı kitabı 1880’lerde art arda defalarca basılana kadar bir slogan haline gelmemişti. (Moralinizi yükseltecek bir kitap arıyorsanız, bu kitap en iyi seçeneklerden biri olmayabilir.) Günümüzde yaşama sevinci (joie de vivre) kavramı çoğu zaman yalnızca beyaz üst sınıflara has olan seçkin şaraplar, şaşaalı yemekler ve lüks kıyafetlerle ilişkilendiriliyor. Ancak Fransızların toplumun her sınıf ve seviyesinde, günlük yaşamlarında neşeyi ve zevki bulmanın sırlarını kendilerine saklıyorlar gibi görünüyorlar. Peki bunun nedeni nedir? Ve bizler, yani Fransız olmayanlar tanımlanamayan bu yaşama sevincinin neden ibaret olduğunu nasıl kavrayabiliriz?” diye soruyor ABD Minnesota eyaletine bağlı Northfield kentindeki Carleton College’da Fransız Rönesans edebiyatı ve kültürü, Fransa’daki çağdaş kültürel ve politik meseleler ve Fransız dili üzerine dersler veren profesör Cathy Yandell, Say Yayınları’ndan Özlem Özten Şimşek çevirisiyle yayımlanan “Fransız Usulü İyi Yaşama Sanatı” adlı kitabında.
Çok da haklı ve yerinde bir soru aslında. Zira eski kıtadan tüm dünyaya, yemekten modaya, sanattan politikaya, spordan günlük yaşama kadar yayılan bir kültür varsa, bunun “patenti” Fransızlara aittir. Çağ atlatan tarihi, mimarisi, kendine özgü normlarıyla, evet, Fransızlar tam olarak yaşamın ortasından gelmektedir. “Fransız Usulü İyi Yaşama Sanatı”nda bütün bunları Cathy Yandell’in titiz gözlemleri ve örnekleriyle okura aktaran rehber niteliğinde bir kitap.
Toplamda altı bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde Yandell, Fransızların olmazsa olmazı yemek kültüründen yola çıkarak duyguların nasıl harekete geçtiğini ele alıyor. Yine Fransızların yaşamında önemli bir yer tutan hareket hâlinde olmanın önemine değinen yazar, üçüncü bölümde Fransızların entelektüel tarafına göz atarak, kitaplara, kütüphanelere, Baudelaire’den Montaigne’e, Duras’ya kadar Fransızların “satır aralarında” geziniyor. Dördüncü bölümde sanatın Fransız kültüründeki yerine değinirken, beşinci bölümde Fransızların sosyokültürel yapısına eğilerek bir anlamda onların günlük yaşamını mercek altına alıyor. Ve son olarak da Fransızların en sevdiği şey olan kendi zevklerine zaman ayırmanın önemini anlatıyor.
“Fransız Usulü İyi Yaşama Sanatı”, yaşamayı iyi bilen bir toplumun kılcal damarlarına kadar işlemiş “yaşama sevincinden” yola çıkarak Fransız kültürüne nasıl adapte olunabileceğinin anahtarını sunuyor okura. Yalnızca kültürüne değil, Fransa’ya gitmeyi, orada yaşamayı düşünenler için de kılavuz niteliğinde bir kitap olan “Fransız Usulü İyi Yaşama Sanatı”, “iyi yaşama”nın hakkını vermek isteyenler için birebir bir örnek teşkil ediyor.
