Unesco’nun Türkiye’den bir yazar ya da düşünürü yılın adamı olarak ilan etmesi her zaman heyecanla karşılanır. 2021’in Yunus Emre yılı olacağı haberi de aynı coşku ile karşılandı. Sanılıyor ki 2021 sadece Yunus Emre’ye adanmış ve Unesco öncülüğünde Dünya çapında kutlanacak.
Bu haberleri okuyanlar tüm Dünyada 2021’in Yunus Emre yılı olarak kutlanacağını düşünüyor. Tüm Dünya’da olmasa bile 2021 Türkiye’de Yunus Emre yılıdır. Sonuç olarak bir cumhurbaşkanlığı genelgesi var ve buna bağlı olarak kutlamalar ve etkinlikler yapmak üzere Kültür ve Turizm Bakanlığı görevlendirilmiş. Sevindirici bir gelişme. Hele benim gibi Yunus Emre’ye şiirine hayranlıkla bağlıysanız.
Bir yılın bir sanatçının, şairin, düşünürün adıyla kutlanmasına Unesco Genel Kurulu’nda karar veriliyor. Başvurular üye ülkelerin Unesco milli komiteleri, komite yoksa hükümetleri tarafından yapılabiliyor (bkz. “UNESCO’nun Yıl Dönümü Kutlamalarına İlişkin Prosedür ve Kriterleri” https://unesco.org.tr/Pages/256/149). Ama Unesco tek bir isim seçmiyor. Türkiye de tek bir isim önermemiş
Bu bilgileri aldığım UNESCO Türkiye Millî Komisyonu internet sitesinde komite tarafından önerilen ve UNESCO Genel Konferansları Tarafından İlan Edilen Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri’nin listesi de var (https://unesco.org.tr/Pages/132/149/Anma-ve-Kutlama-Y1l-Dönümleri). Bu listeye göre, “Hacı Bektaş Veli’nin Vefatının 750. Yıl Dönümü”, “Yunus Emre’nin Vefatının 700. Yıl Dönümü”, “Ahi Evran’ın Doğumunun 850. Yıl Dönümü”nün 2021’de kutlanması Türkiye’nin önerisi ve Azerbaycan, İran, Kuzey Makedonya ve Romanya gibi ülkelerin desteği ile Unesco Genel Kurulu’nda kabul edilmiş.
Altını çizerek tekrarlarsak, Türkiye 2021’de sadece Yunus Emre’yi değil Hacı Bektaş Veli ve Ahi Evran’ı da anmak amacıyla başvurmuş. Bu başvurular da kabul edilmiş. Ama sonra 2021 “Yunus Emre ve Türkçe Yılı” olarak ilan edilmiş. Hacı Bektaş Veli ve Ahi Evran’dan söz edilmiyor. Onlardan vaz mı geçtik? Bilinmiyor.
Unesco’nun merkezi sitesindeki liste ise çok daha geniş. Ermeni besteci Alexander Spendiaryan, Bulgar yazar Ivan Vazov, Hırvat biliminsanı Slavoljub Eduard Penkala, Kübalı şair Cintio Vitier, Kübalı şair Rafael María de Mendive, Ekvatorlu ressam Oswaldo Guayasamín, Fransız yazar Olympe de Gouges, Gürcü besteci Zakaria Paliashvili, Alman savaş direnişçisi Sophia Magdalena Scholl, Macar piyanist Georges Cziffra, Macar şair Hanna Szenes, İranlı şair ve mistik Farid al-Din Abu Hamed Mohammad Attar Neishaburi, İtalyan şair Dante Alighieri, Litvanyalı arkeolog Marija Gimbutas, Kuzey Makedonyalı şair Blaze Koneski, Koreli rahip Saint Andrew Kim Dae-Geon, Romen dilci Eugen Coșeriu, Rus yazar Fyodor Dostoevski, Rus yazar Nikolay Nekrasov, Sırp şair Jovan Dučić, Slovak şair Pavol Országh Hviezdoslav, Taylandlı prens Vajirañāṇavarorasa ve Ukraynalı şair Lesia Ukrainka 2021’de anılacak diğer isimler (bkz. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000371424_eng.locale=fr).
Yine Unesco’nun kriterlerinden anlıyoruz ki duyurular Dünya çapında yapılsa da “Yıl dönümleri kutlamaları ile ilgili faaliyetlerin uygulanması başvuran Üye Devletin sorumluluğundadır.” Yunus Emre’yle ilgili etkinlikleri de ülkemiz gerçekleştirecek.
Haberlerin verdiği izlenimin aksine açıklama da bu yönde; “2021 yılı, Türk dili ve kültürünün en önemli şahsiyetlerinden Yunus Emre’nin vefatının 700. yıl dönümü olması münasebetiyle UNESCO tarafından anma ve kutlama yıl dönümleri arasına alındı. 30 Ocak 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Genelge ile 2021 yılı Cumhurbaşkanlığımız tarafından “Yunus Emre ve Türkçe Yılı” olarak ilan edilmiştir. Bu kapsamda “Dünya Dili Türkçe” adıyla yurt içinde ve dışında etkinlikler düzenlenmesine karar verilmiştir.”
Peki Yunus Emre Yılı kapsamında neler yaptık, neler yapıyoruz, diye sorarsanız, ortada henüz bir şey görünmüyor. Google aramasına göre sadece TRT bir etkinlik yapmış, Cumhurbaşkanlığı 2021’i “Yunus Emre ve Türkçe Yılı” olarak ilan etse de TRT’ye göre yılın adı “Bizim Yunus Yılı” ve yılın ilk etkinliği olan “Yunus: Aşka Yolculuk” programı Regaib Kandili’nde gerçekleştirilmiş, Ahmet Özhan, Ferman Akgül ve Kubat Yunus Emre’den ilahiler okumuş. Adlandırma yanlış olsa da bir başlangıç var (bkz. https://www.trthaber.com/haber/gundem/yunus-aska-yolculuk-programi-trt-ekranlarindan-milyonlara-ulasti-557742.html).
Cumhurbaşkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı görevlendirmiş demiştik. Bakanlığın internet sitesine bakıyorum. Ktb.gov.tr’de herhangi bir program bulunmuyor. TRT’nin programından bile söz edilmiyor. Nisan ayının başındayız kaldı geriye 9 ay. Bakalım 9 ayda neler yapılacak?
Metin Celâl – edebiyathaber.net (1 Nisan 2021)
