Toplumsal Tarih’in 381. sayısı çıktı.
Bültenden:
Eylül sayısını hazırladığımız günlerde, 18 Ağustos 2025 günü Mete Tunçay hocamızı kaybettik. Bir kuşakla beraber Tarih Vakfı’nın kurulmasının, Tarih ve Toplum ile Toplumsal Tarih dergilerinin yayın hayatına girmesinin ardındaki öncü isimlerden olmasının yanı sıra, Fatmagül Berktay hocamızın incelikli deyişiyle, çok önemli bir “kamusal aydın”ı, “eleştirel aklın Türkiye temsilcisini” yitirdik. 1994 yılında kendisinin editörlüğünde çıkmaya başlamış Toplumsal Tarih’in nöbetini biz devralmışken, onu da andığımız bu sayıyı hazırlamak hem üzücü, hem çok öğreticiydi. Onunla yıllar boyu Tarih Vakfı’nda ve ötesinde birlikte emek vermiş hocalarımızın, öğrencilerinin ve dostlarının onun için söyledikleri ve yazıp çizdikleri, bir yandan onu anarken, aynı zamanda bugün bizlere de yol gösteriyor: eleştirel düşünme, kendini bilme ve sorgulama, zihinsel disiplin, metodoloji, toplumsal varoluş, bilimsel sorumluluk ve yurttaş sorumluluğu ve yine Fatmagül hocanın altını çizdiği “kavram sahihliği” meselelerine dönüp dönüp yeniden bakmak elzem. Bu sayımızda Mete Tunçay için yazılarını bizimle paylaşan ve onun yol göstericiliğinde bu meseleleri öz eleştirel bir biçimde yeniden düşünmeye davette bulunan Mehmet Ö. Alkan, Orhan Silier ve Erden Akbulut’a çok teşekkür ederiz.
Mete Tunçay’ın çıkardığı ilk sayıya ise https://play.google.com/…/Kolektif_Toplumsal_Tarih_Say… linkinden açık erişimle ulaşabilirsiniz.
Bu sayıda aynı zamanda 6-7 Eylül 1955 pogromlarının 70. yılı vesilesiyle, Mehmet Ö. Alkan’ın 2024’te, ilk kez Yunanca olarak yayımlanan 6-7 Eylül Olayları – Fotoğraflar Belgeler – Fahri Çoker Arşivi (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2005) adlı kitaba yazdığı önsözü ve kitabın Yunanca yayımlanış öyküsünü okuyabilirsiniz.
Sayımızın 6-7 Eylül ile ilgili bölümünde ayrıca sevgili Elif Kevser Özer ile Rana Kechriotis’in İstanbul Rumları Evrensel Federasyonu Başkanı Niko Uzunoğlu ile gerçekleştirdikleri söyleşiye yer veriyoruz.
Bu sayımızın dosya başlığı “Hijyenin Maddi Kültürü: Nesneler, Mekânlar ve Kullanıcılar”; dosyanın editörleri ise Zehra Betül Atasoy ve Zeynep Akçakaya. Dosya, hijyeni “yalnızca temizlikle sınırlı olmayan, egemenlerin bireyleri, toplumları ve mekânları disipline etme aracına dönüşen kapsamlı bir kavram olarak” tartışıyor. Dosya kapsamında Cansu Değirmencioğlu ve Deniz Avcı ile cumhuriyet dönemi sanatoryumlarının, Büşra Demirkol ile kürtaj anlatılarının, Nurçin İleri ile elektrikli ev aletlerinin, Zeynep Akçakaya ile tıraş fırçasının ve Zehra Betül Atasoy ile tükürük hokkalarının izini sürerken, toplumsal hijyen meselesini farklı mekânsal bağlamlarda, toplumsal cinsiyet normları ve türlerarası ilişkiler perspektiflerinden inceleme imkânı buluyoruz.
Matbu Dergi için: https://www.tarihvakfi.org.tr/urun/toplumsal-tarih-381/
E-Dergi için: https://play.google.com/store/books/details?id=uUGDEQAAQBAJ
Mete Tunçay’ın çıkardığı ilk sayıya ise https://play.google.com/…/Kolektif_Toplumsal_Tarih_Say… linkinden açık erişimle ulaşabilirsiniz.
İyi okumalar dileriz
Cumhuriyet Basınında Yüz Yıl Önce Bu Ay – Emel Seyhan
Mete Tunçay’ın Ardından – Mehmet Ö. Alkan
Mete Tunçay’ın Yaşamında Bazı Entelektüel ve Kurumsal Sürekliliklerin Rolü – Orhan Silier
Mete Tunçay’ı Anlamak ve İyi Öğrencileri Olabilmek İçin – Erden Akbulut
Niko Uzunoğlu ile Söyleşi: 6-7 Eylül Olayları, 64 Sürgünü ve İstanbul Rumları – Elif Kevser Özer – Rana Kechriotis
6-7 Eylül Olayları Adlı Eserin Yunanistan’da Yayımlanma Öyküsü – Mehmet Ö. Alkan
Dosya: Hijyenin Maddi Kültürü: Nesneler, Mekânlar ve Kullanıcılar – Zehra Betül Atasoy – Zeynep Akçakaya
Metal Borular, Beyaz Şilteler: Yirminci Yüzyılda Türkiye Sanatoryumlarında Hijyenik Yaşam – Cansu Değirmencioğlu & Deniz Avcı
“Çocuk Düşürme Baca Temizlemeye Benzemez” veya Hanımlara Mahsus “İğrenç” Bir Ölüm Olarak Kürtaj – Büşra Demirkol
Erken Cumhuriyet Dönemi Elektrikli Ev Aletleri Temsillerinde İdeal Aile, Yurttaşlık ve Hijyen – Nurçin İleri
Şarbonun Hatırlattıkları ve Tıraş Fırçasının Çağırdıkları: Türlerarası İlişkilerin Gündelikliği ve Maddeselliği – Zeynep Akçakaya
Erken Cumhuriyet İstanbulu’nda Tükürük Hokkaları ve Kamusal Hijyen – Zehra Betül Atasoy
