Bazı romanlar tekrar okunmalı | Erdinç Akkoyunlu

Her okur, okuma sırasında geçirdiği, kendini yetkin hissettiği zaman sonrasında okuma listesini yapar.

Roman için daha geçerli bu listeye yeniden okumak istediklerimizi yazarız. Böylelikle kimi tavsiye, kimi etkilenme, kimi de tesadüfen elimize geçen ve bizi gücü tartışılmaz klasiklerden daha başka saran yapıtları ayırırız raftan ya da yitirdiysek gidip ediniriz. Bu da bize hem o ilk okuma heyecanından daha arınmış ve yazarın metinde neleri başardığı gören bir gözle okumayı sağlar hem de edebiyat zevkimizin nasıl değiştiğini anlamak için fırsat verir. Bu liste, olabildiğince özgün hazırlanacağından “Geri Dönülmesi Gereken 50 Roman” sıralamasını vermek için Don Kişot’un yel değirmenlerine saldırdığı hayal gücünün insanı cezadan muaf tutacak sıfatı gerekebilir, bir edebiyat gurusu değilseniz eğer! Ama ‘okuyunuz’ önerilerine güvenilen birçok ismin hazırladığı listesini gözden geçiren okur, bu sayede kendine bir yol tutabilir. Kendi tekrar okunacak romanlar listemin, ilk üç sıralamasını yaptım.

SİYAH BEYAZ KADAR AÇIK

Güney Afrikalı beyaz yazar, 2003 yılı Nobel Edebiyat Ödülü sahibi J.M.Coetzee’nin Güney Afrika’nın yerlileri ve ülkenin asıl sahibi siyahi nüfusuna karşı beyaz sömürgecilerin nüfuzlarını kullanarak yaptığı zulmü var olmayan bir ülkede anlattığı yapıtı Barbarları Beklerken, tam bir edebiyat şöleni. Her yapıtında farklı bir üslup ve izlek kullanmayı ustaca başarabilen Coetzee, konu-üslup kaynaşımını, görevi adalet dağıtmak olan bir sulh yargıcının gözünden anlattığı romanda da mükemmel sıfatı böyle işler için kullanılır dercesine sunuyor. Çaresizlik, insanlık, adalet duygusu ve ölümün çarpıcı şekilde işlendiği roman, klasik edebiyatın modern edebi kuramlarla bir araya getirildiğinde nasıl ölümsüz bir tür olabileceğini göstermesi ve klasik romandan yüz geri etmiş okuryazarlara roman sanatının er meydanın adresini yeniden hatırlatması bakımından önem taşıyor. Bunun yanında roman siyasal öğeleriyle de geçtiğimiz günlerde Nobelli yazarımız Orhan Pamuk’un dile getirdiği Türkiye burjuvazisini Güney Afrika’daki sınıftaşlarıyla kıyasladığı eleştirisini düşünmek için de fırsat niteliğinde güncele dokunuyor…

AHLAK VE İNSANLIK DÜŞÜNCELERİ İÇİN

Güçlü ve verimli İngiliz edebiyatının derin tarihinden beslenerek ortaya koyan çağdaşımız yazarlardan Jhon Fowles’in aşk ve tarih romanı Fransız Teğmenin Kadını, modern edebiyat ders kitabı olabilecek nitelikte. İlk aşkın sonu kavuşulmamakla biten öyküsünde kadının yaşadığı aşkın cinsel yanının toplum dilinde kadına yönelik nasıl nefret söylemine dönüşebileceğinin Batı’daki çarpıcı örneği. Fowles’in 1867 yılının İngiltere’sini 1967 yılının yaşadığı İngiltere’si ile kıyaslayarak yazdığı romanda Fowles, bize dünya ne denli değişirse değişsin aşkın değişmeyen, değişemeyen karakterini sevilmeyi her şeyden çok hak eden, dürüst ve şefkatli kadın Sarah’nın yaşadıklarıyla anlatıyor.

Etkileri bugün hala süren 1968 yılının hemen öncesinde ABD’de yaşanan bir hikaye,  Paul Auster’in kaleminden Görünmeyen romanında kemikleşiyor. Dönemin insanlara yansıyan rahat ve kural tanımaz atmosferinin New York’taki yaşamlara yansımasının ele alındığı roman, aynı zamanda aile ilişkileri, sırlar ve yazmak gibi üç çok zor konuyu işlemesi  bakımından da önemli. Okuyucunun gerçekten etkisinden uzun süre kurtulamayacağı anı bölümlerinin uzunca yer verildiği romanda, ahlak kuralları ve çeşitli ritüellerle bastırılıp maskelenmiş içgüdüsel mayınlarla dolu araziyi andıran romanı bitirince düşünsel olarak bir parça değişmek tehlikesi de mümkün okur için.

 Edinç Akkoyunlu – stargazete.com (9 Eylül 2012)