Sinan Köseoğlu’nun derleyip çevirdiği, “Albert Einstein: Bilim, Din ve Yaşam Üzerine Düşünceler”, dünyanın en popüler bilim insanı Albert Einstein’ın, dünyanın o zamanki mevcut durumuna ve geleceğine dair hayat, din, ekonomi, eğitim gibi alanlardaki düşüncülerini bir araya getiren bir kitap.
Kuşkusuz ki; Albert Einstein, kendisinden yüzyıllarca önce yaşamış olan pek çok bilim insanına göre daha popülerdi. Zıpırlığı, beklenmedik çıkışları, mensubu olduğu akademik ortama biat etmeyen tarafı ve bilim dışında da kafa yorduğu mevzularla birçok insanın yanından bile geçmeyi düşünmediği bilim dünyasına merak salmasına neden oldu. Sosyalizmi savundu. Bir pasifistti ve İkinci Dünya Savaşı’nda Nazilerin zulmünden Amerika’ya kaçtığında bir atom bombası yapılmasını tavsiye ederek belki de dünyanın kaderini değiştirdi. En büyük “icadı” “İzafiyet Teorisi”yle kafaları allak bullak etti ama bu teoriyle birlikte de bilimde koca bir delik açtı.
Albert Einstein bir bilim insanıydı ama bilim dışında da “düşünen” bir insandı. Fizik alanındaki insanüstü başarısının haricinde, eğitim de, sanat da, din de onun ilgi alanına giriyordu ve bunlara kafa patlatmaktan asla ve asla geri kalmıyordu. Sinan Köseoğlu’nun derleyip çevirdiği, Albert Einstein’ın bilim ve bilim dışında konular üzerinde zihin jimnastiği yaptığı notlar, Say Yayınları’ndan çıkan, “Albert Einstein: “Bilim, Din ve Yaşam Üzerine Düşünceler” adlı kitapta bir araya geldi. Kitapta, Einstein’ın “Bilimsel Araştırmanın İlkeleri” başlığıyla başladığı bu yaşam üzerine düşünsel yolculuğu, hayat, uygarlık, din, eğitim, barış ve ekonomi hakkındaki fikirleriyle son buluyor.
Elbette ki Einstein’ın düşüncelerinin özelinde bilim, bilimin bağlı olduğu disiplinler, bilim üzerine fikir yürütme gibi başlıklar altında sıralanarak daha fazla yer kaplıyor ancak bu muhteşem zihinden çıkan, dinin ve bilim karşılaştırıldığı, din ve bilimin uzlaşıp uzlaşamayacağı hakkındaki fikirler dikkat çekerken örneğin, eğitimde “Klasik edebiyat”la ilgili düşüncelerini de beyan ediyor. Ya da faşizmle bilimi yan yana getirirken, devlet ve bireysel vicdan, özgürlük ve bilim hakkında kafasında dönüp duranları su yüzüne çıkarıyor. Barış üzerine konuştuğundaysa, “Atom Savaşı mı, Barış mı?” kırmızı alanlarda kulaç atarken pasifizm üzerine ilginç anekdotlar aktarıyor. Öğrencilerine karşı yaptığı silahsızlanmayla ilgili konuşmanın içeriğinin, savaş tehdidinin ortadan kaldırılmasıyla ilgili söylediklerinin örtüşmesi onun “insani” yanını öne çıkarırken, ekonomi modelinde neden sosyalizmi savunduğunu açık bir şekilde dile getiriyor.
“Albert Einstein: Bilim, Din ve Yaşam Üzerine Düşünceler”, formüllerle, rakamlarla, hiç bitmeyen bir düşünce ritmiyle donanmış bir zihnin dünya ahvali hakkındaki birkaç kelamdan çok öteye geçen, kavramlarla, gönülden kopanlarla sarılı, daima iyilikten yana fikirleriyle öne çıkan bir bilim insanını, “laboratuvar” dışında da söyleyecekleri olduğunun en somut örneği.
