YUNT, yazın bilimci ve sanat kuramcısı Zeynep Sayın tarafından hazırlanıp sunulan “İmgenin Onuru” başlıklı podcast yayınının ikinci bölümünde sanatçı Fatoş İrwen’i konuk etti. Bölüm, sanatçının Sur’da geçen çocukluğundan Diyarbakır E Tipi Kapalı Cezaevi’ne uzanan yaşamının sanat pratiğindeki etkilerinin izini sürdü. İrwen’in nesnelerle kurduğu ilişkiyi bir direniş yöntemi olarak ele alan konuşma, “erk”, “şiddet” ve “gözetim” biçimleri üzerine düşünmeye alan açan bir diyalog için olanak sağladı.
Bültenden
Fatoş İrwen, konuşmasına podcast yayınına yön veren “onur” kavramı üzerine düşüncelerini paylaşarak başladı. Onuru yaşama karşı sergilenen duruş olarak tanımlayan sanatçı, kavramı “kendinde zaman zaman ısrar edebilme cesareti gösterebilmek, onu korumak, yani o konuda cüretkar olabilmek” ile ilişkilendirdi.
2017 yılında gözaltına alındıktan sonra üç yıl cezaevinde kalan İrwen, hapishane şartlarına rağmen devam ettiği sanat üretimi konusunda açıklamalarda bulundu. Cezaevindeki ilk günlerini “korkunç bir boşluğa düşme” hissiyle tarif eden sanatçı, daha sonra bu boşluğun bir “özgürlük alanı”na dönüşmesinden bahsetti. Kendini çocukluğundan beri “toplayıcı” olarak gören İrwen, nesnelerle kurduğu özel ilişkinin sanat üretimine dönüşmesine değinirken cezaevindeki kadınların saçları ile ürettiği “Gülleler” (2017-2020) başlıklı işe ve zapt edilemezliklerine vurgu yaptığı böceklerle kurduğu ilişkiye atıfta bulundu.
Bedeni bir direniş alanı olarak olarak gören İrwen, “Şiryan” (2012-2015) başlıklı videonun ortaya çıkış öyküsünü de paylaştı. 2012’de gözaltına alındığında parmak izinin okunamadığını belirten sanatçı, kendi elini diktiği video ile çocukluk döneminden miras kalan bir alışkınlığı yetişkin bedenine taşıdığını ifade etti. Böylece dinleyicileri “kimlik” ve “irade” kavramlarının çağrıştırdıklarıyla yüklü bir sorgulamayla baş başa bıraktı.
“İmgenin Onuru” başlıklı podcast yayını her cumartesi yeni bölümüyle dinleyicilerle buluşacak. “İmgenin Onuru”nu Spotify ve Apple Podcast üzerinden dinleyebilirsiniz.
Fatoş İrwen Hakkında
Fatoş İrwen (d. 1977, Diyarbakır) Dicle Üniversitesi Resim Bölümü’nden mezun olduktan sonra Batman, Diyarbakır ve İstanbul’da yaklaşık on yıl süreyle sanat dersleri verdi. Sanatçı, yıllara yayılan kesintisiz üretim sürecinde adalet, güç ilişkileri, inanç sistemleri ve cinsiyet politikaları gibi konuları inceler. Bu meselelerin birey ve toplumdaki etkilerine odaklanan eserlerini video, fotoğraf, resim, tekstil, yerleştirme ve performans gibi çeşitli alanlarda üretir. Sanatçının performans temelli çalışmalarında öne çıkanlar arasında, bireyin deneyimlediklerinin hafıza, bilinçaltı ve rüyalara yansımalarının yanı sıra, mekân ve beden arasındaki ilişki bulunur. Sanatçının kişisel sergisi Olağan Zamanın Dışında (küratörler: Ezgi Bakçay and Wenda Koyuncu), Karşı Sanat Çalışmaları ve DEPO İstanbul’da eş zamanlı olarak 2021 yılında gerçekleşmiştir. Ayrıca sanatçının katıldığı seçilmiş grup sergileri arasında Kağıttan (küratör: Selin Akın, Ferda Art Platform, Istanbul, 2021); Art in Dark Times (düzenleyen bi’bak, Haus der Statistik, Berlin, Almanya, 2020); Heritage / Matrimonio (küratör: Gudrun Wallenböck, Galeri Enrique Guerrero, Mexico City, Meksika, 2019); Not What You Think! (Hinterland Galerie, Viyana, Avusturya, 2018); Post-Peace (küratör: Katia Krupennikova, Württembergischer Kunstverein, Stuttgart, Almanya, 2017) yer alır. Fatoş İrwen, hayatını ve çalışmalarını İstanbul ve Diyarbakır’da sürdürmektedir.
