Sıcak bir Eylül günü, öğle saatleri, Üsküdar Meydanı’ndayım. Sahaf Festivali’nin nerede yapıldığını anlamaya çalışıyorum. Eskiden, yapıldığı yerlere göz atıyorum. Bir zamanlar tam deniz kıyısındaki şeritte yapıldığını, stant açan sahafların kitapları Boğazın sert dalgalarından korumak için nasıl mücadele verdiklerini anımsıyorum.
Üsküdar Meydanı’nda, ilçenin en yoğun yerinde sahaf festivali ile ilgili hiçbir afiş, pankart ya da yönlendirme yok. Geçen yıl yapılan kitap festivali aklıma geliyor. Onda da aynı durum söz konusuydu. Uzun süre aradıktan sonra bulamamış, sosyal medyadan Harem’de yapıldığını öğrenmiştim. Sosyal medyaya bakılırsa Harem’e, kitap festivaline servisler bile vardı ama onlara ilişkin de meydanda hiçbir işaret bulamamıştım. Üsküdar Belediyesi ve Başkanı Sinem Dedetaş etkinliklerin duyurulmasını sevmiyor herhalde, diye düşünmüştüm. Bu kez düşüncem pekişti. Etkinliklerle ilgili usulen sosyal medyadan bir paylaşım yapıyorlar ve ondan sonra “bilen gelsin” diye bekliyorlar. Tanıtımın ilk koşul olduğu, yeterince tanıtılmayan bir faaliyetin anlamının olmadığı çağımızın bir gerçeği.
Sahaf Festivali ile ilgili, Üsküdar Belediyesi’nin İnstagram hesabından 13 Eylül’de bir paylaşım yapılmış. Daha sonra Başkan Sinem Dedetaş’ın festivali açtığı da bir video ile paylaşılmış. Başka bir paylaşım yok. X (eski Twitter) hesabında da 13 Eylül’de bir duyuru var ama burada başkanın festivali açtığı paylaşımı bile yapılmamış. Facebook hesabında ise festivalle ilgili hiçbir paylaşım yok. Üsküdar Belediyesi internet sitesinde de festivalin açılacağı bildiriliyor ama açıldığına dair bir haber yok.
Sinem Dedetaş’ın başta sosyal medya olmak üzere iyi bir kurumsal iletişim ekibine ihtiyacı olduğu anlaşılıyor. Basınla ilgili bir görevli var mı diye sormuyorum, çünkü olmadığını anlıyorum. Bize ulaşan bir basın bülteni, haber ya da görsel yok. Tabii ki açılış için bir davetiye de yok. Sinem Dedetaş, basınla ilgili görevlilerine “Getirin bakalım Sahaflar Festivali açılışı haber bültenlerinizi, çektiğiniz fotoğrafları, davetiyeyi!” dese ne cevap alacak merak etmemek elde değil. Anladığım kadarıyla sormuyor.
“İnşallah kitap festivali gibi Harem’de değildir” diyerek sosyal medyada biraz araştırıyorum, neyse ki katılan sahaflar paylaşımlar yapmışlar. Etkinliğin Mimar Sinan Meydanı’nda yapılacağını öğreniyorum. Mimar Sinan Meydanı, Üsküdar Sahaflar Çarşısı’nın önü. Yani çok uygun bir yer seçilmiş. Üsküdar Çarşısı’nın hemen ortasında olduğu için de oldukça ayak altı. Ama yine bir yönlendirme olmadığı için dikkatlice etrafa bakmazsanız yürüyüp geçebilirsiniz. Dikkatli bakınca “Sinem Dedetaş” ve “2. Sahaf Festivali” ibarelerini taşıyan afişleri görüyorum. Tabii ki aklıma “Üsküdar’da kaçıncı kez sahaf festivali yapılıyor?” sorusu takılıyor. Çünkü en az 10 yıl önce Üsküdar’a sahaf festivaline geldiğimi anımsıyorum. Neyse ki internet var ve cep telefonundan tüm bilgilere ulaşıyorum.
1. Üsküdar Sahaf Festivali 3-14 Eylül 2014’de yapılmış. 2. Üsküdar Sahaf Festivali, 10 -25 Ekim 2015, 3. Üsküdar Sahaf Festivali 8-23 Ekim 2016, 4. Üsküdar Sahaf Festivali 5-15 Ekim 2017’de gerçekleştirilmiş. Beşincisinin 5-14 Ekim 2018’de yapılacağı duyurulmuş ama ertelenmiş. Ardından 9 Şubat 2019’da yapılacağı duyurulmuş ama yapılmamış. Yani dört tane gerçekleştirilmiş sahaf festivali var ve hepsini Üsküdar Belediyesi düzenlemiş. Sonra geçen yıl, 26 Ekim – 3 Kasım 2024 tarihlerinde sahaf festivali yapılmış ama ona “beşinci” denmemiş. Sadece “Sahaf Festivali” denmiş. Yani bu yılki sahaf festivali altıncı.
Yeni seçilen belediye başkanlarının kendilerinden önceki başkanın yaptığı işlerle anılmak istemediğini biliyoruz. Bu her partide böyle, hatta öyle başkanlar var ki kendinden önceki başkan aynı partiden olsa bile onun yaptıklarını sürdürmek istemiyor. Bu nedenle ülkemizde hiçbir etkinlik kalıcılaşamıyor, gelenekselleşemiyor.
Sinem Dedetaş, sahaf festivalini sürdürmekle bu kötü alışkanlığı önemsemediğini, bazı etkinliklerin gelenekselleşmesi gerektiğini bildirmiş oluyor. Ama festivale “altıncı” demeyip “2. Sahaf Festivali” diyerek gelenekselleşse de eskiyi anımsatmasın istiyor. Böylece festival afişlerdeki gibi “Sinem Dedetaş 2. Sahaf Festivali” oluyor.
Üsküdar’daki “2. Sahaf Festivali” 19-28 Eylül 2025 tarihleri arasında gerçekleştiriliyor. Üsküdar Belediyesi internet sitesinde “Festival boyunca Türkiye’nin dört bir yanından sahafların katılımıyla binlerce eser sergilenecek” denmiş. Güzel bir iddia. Biz kitapseverler tanımadığımız, bilmediğimiz sahafları, onların sergileyeceği kitapları görmek isteriz. Van’dan, Artvin’den, Erzurum’dan, Diyarbakır’dan sahaflar tanımak hoş olur. Tam katılımcı listesine herhangi bir yerden ulaşamadım. Festival alanında da Üsküdar Belediyesi’nden basınla ilgili kimseyi bulamadım. Söylentilere bakılırsa festivale 36 sahaf katılmış ve bunların birkaçı İzmirliymiş, başka şehirlerden katılan sahaf yokmuş.
Söylenti diyorum, çünkü bu bilgiler festivale katılan ya da katılamayan sahaflardan duyduklarım. Festivale katılamayan sahaflar, bu gibi etkinliklerde önceliğin Üsküdarlı sahaflarda olması gerektiğini, onlardan sonra İstanbullu sahaflara yer verilmesinin doğru olacağını, yer kalırsa başka illerden gelecek sahaflara stant verilebileceğini düşünüyorlar. “İstanbullu sahaflar olarak biz burada yer alamazken İzmirliler’in işi ne?” diye de soruyorlar. Benim böyle bir öncelikler listem yok ama festivalde stant verilmemiş başka bir sahaf cevabı yapıştırıyor, “Çünkü katılımcıları İzmirli bir sahaf seçti, o da İzmir’den arkadaşlarına öncelik verdi” diyor. Sanıyorum latife ediyor. Çünkü tüm sahaf dernekleri İstanbul’da ve onların başkanlarının açılışta yer alarak festivale destek verdiğini biliyorum. Onlara danışmadan katılacak sahafların seçilmiş olacağını sanmıyorum. Ama festivalin sahaflarca ilgi görüp katılamamayı dert etmeleri de iyi bir işaret. Gelecek yıl stant sayısı çoğaltılıp bu eleştiriler giderilebilir. Meydan genişlemeye uygun. Tabii “Türkiye’nin her yerinden” vaadine uygun olarak İzmir’in yanında diğer şehirlerden sahaflar da davet edilse iyi olur. Festivalde İzmirli sahafları görmek hoştu.
Dedikoduları, eleştirileri bir yana koyarsak genel görünüm bence gayet güzel. Geçen yılki çadır yanlışından vazgeçilip meydanla uyum sağlayan iyi bir yerleşim yapılmış. Sahaflar da hem imzalı kitaplar, nadir baskılar hem de halkın uygun fiyatla satın alabileceği ikinci el kitaplarla iyi bir denge oluşturmuş. Pazartesi öğle saatlerde gelmeme rağmen ilgili bir kalabalık olması da hoşuma gitti. Zaten İstanbul’un en eski mahallelerinden biri olarak Üsküdar’a sahaflar hep yakışmıştır. Gelmişken meydana bakan tarihi binadaki Üsküdar Sahaflar Çarşısı’da ziyaret edilebilir ki bu da festivale başka bir tat katar. Ayrıca Üsküdar’da birbirinden şık kitap-kafeler de olduğunu belirteyim. Örenğin, ben gelmişken 1721 Kitap Kafe’yi ziyaret ettim.
“2. Sahaf Festivali” 28 Eylül’e kadar 11.00 ile 22.00 saatleri arasında ziyaretçilere açık. Festivalde canlı mezatlar ve söyleşilerde gerçekleştiriliyor. Söyleşilerin moderatörlüğünü kitabiyat dünyasının sevilen simalarından Cengiz Özdemir üstlenmiş. 27 Eylül Cumartesi günü Sakine Korkmaz, “Tanpınar’da Bir Devamlılık Örneği Olarak Üsküdar”, 28 Eylül Pazar günü ise Sinan Yılmaz, “Üsküdar’ın Eğitim Tarihi” knoularında söyleşiler yapacak. 27 Eylül Cumartesi ve 28 Eylül Pazar günleri saat 17.30’da başlayacak mezatlarda da değerli eserler kitapseverlerle buluşturulacak. Kaçırmayın.
