Panzehir Dergi “Tanpınar’dan Calvino’ya Kentler ve Kadınlar Sempozyumu” sona erdi

Panzehir Dergi, dergide sürmekte olan ‘Kentler ve Kadınlar’ dosyasının bir uzantısı olarak edebiyatta ‘Kent ve Kadın’ kavramlarının izini sürmek, değerli edebiyatçıları ve akademisyenleri bir araya getirerek dünyadan/ülkemizden yazarları ve eserlerini bu bağlamda incelemek amacıyla ‘Tanpınar’dan Calvino’ya Kentler ve Kadınlar’ adlı sempozyumu düzenledi.

31 Ekim-1 Kasım tarihlerinde, şehrin kollektif hafızasını tutan ve gönüllü üreticilere/yaratıcılara ev sahipliği yapan kamusal mekanlardan biri olan Müze Gazhane’de gerçekleşen sempozyumda, 16 sunum ve kent kadının sesinden 6 öykü yer aldı, oturumlar çok sayıda edebiyatsever tarafından ilgiyle izlendi.

Oturumlarla ilgili kısa özet şöyle:

1.Gün

1.Oturum

*Sunuş / AyselKarac

Aysel Karaca açılışta; Panzehir Dergi’nin Roland Barthes’in şehir üzerine aşağıdaki sözlerine atıfta bulunarak sempozyumun, kentin kadınla inşa edilecek yeni anlamını ve böylece oluşacak yeni dilini bulma çabalarına hizmet edeceğini belirtti.

“Şehir bir söylemdir bu söylem de gerçekten bir dildir. Şehir sakinleriyle konuşur, biz içinde bulunduğumuz kenti konuşuruz bunu da orada yaşayarak orada dolaşarak ona bakarak yaparız ama buradaki sorun tamamıyla eğretileme düzleminden kalkarak ortaya şehrin dili gibi bir deyim çıkarmaktır tıpkı sinema dili ya da çiçeklerin dili gibi şehrin dilinden eğretilemeli olarak söz etmek son derece kolaydır gerçek bilimsel atılım şehrin dilinden eğretilemesiz olarak söz edilebilirse gerçekleşir.”

*Açılış / Figen Alkaç

Figen Alkaç, açılış bildirgesinde öncelikle içinde bulunulan kamusal alana ve katılıma vurgu yaparak mekânın bu sayede, içine aldıklarıyla genişlediğini belirtti. Birliktelikler yaşamanın; çoğul sesi yeniden üretmek, kamusal alan oluşturmak, tartışmacı, birleşik ses oluşturmak açısından önemine değindi. Yalnızlaşan modern insan için ‘Birlikte’ olmanın; adeta ‘Ele ele’ durarak, genişleyen bir daire halinde, dayatılanlara karşı çıkmak olduğunu belirtti. Kent ve kadın tartışmalarında; cinsiyetler üzerinden konumlanmanın tehlikeleri üzerinde durdu, bu yaklaşımın sonunda özünden sapan tartışmalar, toplumsal cinsiyet söylemi, öteki üzerinden tanımlanma, yatay zeminde ilerleme gibi sonuçlar doğuracağını belirtti. Kendi başına yaratıcı üretici olabilmek için yeni bir dil geliştirmenin önemine işaret etti. Kadın ve kentin kavramlarının gelişimi ve dille ilişkisi üzerinde durdu. Bilge Karasu, Leyla Erbil, Simone de Beauvoir, Oğuz Atay, Aslı Erdoğan, Calvino, Tanpınar’dan alıntılarla kent kavramına değindi.

*Kentler Üzerine Yazılmış Eserlere Genel Bakış / Zerrin Saral

Zerrin Saral bildirisinde, öncelikle ‘Kent’ kavramının farklı disiplinler tarafından yapılan tanımlarından ya da tanımsızlıklarından, şehir ve kent kavramlarının arasındaki farklardan ve tarihsel değişimlerinden söz etti. Kentin sadece bir mekân olmaktan çok modern bir varoluş alanı olmasına vurgu yaptı. Edebiyatın kente paralel gelişimini inceleyerek dünya ve Türk edebiyatında kent temasının yer aldığı eserleri ele aldı. Bir referans niteliğindeki bildirisinde çok sayıda eserden örnekler verdi, ‘Kent’ kavramının hangi yazarlar tarafından nasıl ele alındığını inceleyerek toplumsal, siyasi, bireysel açılardan değerlendirmelerde bulundu.

*Edebiyatımızda Kadın ve Kentli Kadın üzerine / Aysel Karaca

Aysel Karaca kentlerin mitolojik kökeninden yola çıkarak eril ve dişil kavramları inceledi. Bizdeki kentleşme, göç, kent-kadın ilişkisine tarihsel açıdan baktı ve bunların edebiyattaki izdüşümlerini ele aldı. Sevgi Sosyal, Nezihe Meriç ve Sevim Burak’ı merceğine alarak, onların eserlerindeki kentsoylu ya da kenti ilk kez deneyimleyen kadın anlatılarından alıntılarla edebiyatımızdaki ‘Kentli Kadın’ örneklerine değindi.

2. Oturum

KENTLER 1

*Tanpınar’da Huzur / Derya Erkenci

Derya Erkenci, bildirisinde Huzur romanını baz alıp Tanpınar’ın romanlarındaki kadınları irdeledi. Merkeze Nuran’ı alarak, onun Mümtaz ile ilişkisini olduğu kadar, hayattaki duruşunu da inceledi. Nuran’dan ve Tanpınar romanlarındaki diğer kadınlar üzerinden, yazarın kadına bakış açısını, kafasındaki kadın imgesini ve bunu romanlarına nasıl yansıttığını anlattı.

*Calvino’da Görünmez Kentler / Pelin Yılmaz

Konuşmasına bir masal ile başlayan Pelin Yılmaz, Calvino’nun Görünmez Kentler eserini kent ve kadın bağlamında, masalsı bir dille inceledi. Kent isimleri, kent öyküleri, semboller ve imgelerle katılımcıları Calvino’nun büyülü dünyasına götürdü.

3. Oturum

*Şair Kadınlar ve Kentleri / Mesut Varlık

Mesut Varlık, Osmanlı’dan günümüze şair kadınları inceleyen bir bildiri sundu. Şair yazan kadınların yaşadıkları zorluklar, değişim ve dönüşümler, geçmişten günümüze evrilen şiir anlayışı üzerinde durdu. Kadın ve erkek kavramlarının ötesine geçme, farklı ses ve renklere açılma meseleleri üzerinde durdu, çeşitliliğin şiir üzerindeki etkilerini tartışmaya açtı.

2.Gün

1.Oturum

KENTLER 2

*Madam Bovary’nin Paris’i / Neslihan Önderoğlu

Neslihan Önderoğlu, geniş ve kapsamlı bir Madam Bovary incelemesi yaparak, kadının kent ile özdeşleşen arzu ve arayış hali üzerinde durdu. Emma Bovary’nin acıklı öyküsü üzerinden kadının tatminsizliğini, savruluşlarını, sıkışmışlığını inceledi.

*Anna Karenina’nın Petersburg’u / Fatma Burçak

Bildirisine Petersburg’un tarihsel gelişimi ile başlayan Fatma Burçak, Anna’nın trajik öyküsünü anlatırken Tolstoy’un romanındaki diğer karakterleri ve arka planı da detaylı olarak inceledi. Bütünlüklü bir ‘Anna Karenina’ incelemesi sunan yazar, aynı zamanda Tolstoy yazı dünyasına ilişkin önemli değerlendirmelerde de bulundu.

*Goliarda Sapienza’nın Napoli’si / Çağnam Erkmen

Çağnam Erkmen, Goliarda Sapienza’nın az bilinen, oldukça sıradışı ‘Mutluluk Sanatı’ romanını izleyicilere tanıttı. Kitaptaki karakterin ahlak standartlarını zorlayan, kendine özgü, cesaretli ve tutkulu macerasını paylaşarak izleyicileri, romanı okuyarak bu dünyaya dahil olmaya davet etti.

2. Oturum

KADINLAR

*Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün Kadınları / Esra Dicle

Esra Dicle akademisyen kimliği ile, eserdeki kadın karakterleri detaylı olarak analiz etti. Eserdeki kadınların çeşitliliği, tuhaflığı, ilginç deneyimleri üzerinde dururken eserin geneli ile ilgili de önemli saptamalarda bulundu. Eserin ele aldığı dönem itibarı ile Türk modernleşme tarihi açısından önemine de vurgu yaptı.

*Aylak Adam’ın Kadınları / Deniz Aktan

Deniz Aktan, akademisyen kimliği ile, eserdeki kadınları detaylı olarak inceleyen bir bildiri sundu. Eserdeki bütün kadınları masaya yatırarak her birinin varoluşunu ve eserdeki konumlanmasını irdeleyen bildirisinde, romandaki kadınların erkeğe göre aldıkları durumlara da değindi.

*Füruzan’ın Kadınları / Şebnem Gürler Oakman

Şebnem Gürler Oakman; kendi ilk sinema deneyiminden yola çıkarak, Füruzan’ın ‘Benim Sinemalarım filmi ve sonra öyküsü ile tanışmasını, yazarın öykü evrenine girişini ve okuma-yazma macerasında ondan nasıl etkilendiğini anlattı. Çeşitli eserlerindeki kız çocuğu/kadın karakterlere ve kadınlık inşasına, büyüme sancıları ve özgürlük/kaçış/sıkışmışlık temalarına değindi.

3. Oturum

KENTİN KADINLARI

*Tezer Özlü’nün Kentleri / Handan Gökçek

Handan Gökçek, izleyicileri Tezer Özlü’nün engin yazı evreninde küçük bir yolculuğa çıkardı. Çeşitli eserlerinden örnekler vererek onun üzerinde durduğu temaları, kadınlıkla ilgili meselelerini alıntılar ve kişisel deneyimleri ile beraber ele aldı.

* Leyla Erbil’de Kadın Sesi / Zehra Betül Yazıcı

Leyla Erbil’in kendine özgü diline vurgu yapan Zehra Betül Yazıcı, dilin düşünme üzerindeki etkisine değindi. Leyla Erbil yazının temellerini ele alarak alıntılar ve örneklerle yazarın temel meselelerinden ve inşa ettiği evrenden söz etti.

Kapanış