Yapay zekâ tarafından üretilen edebiyat, uzun süredir “ruhsuz”, “taklitçi” ya da “insani bilinçten yoksun” olduğu gerekçesiyle ciddiye alınmıyordu. Ancak son dönemde yapılan deneyler ve okur tepkileri, bu kabullerin sarsılmaya başladığını gösteriyor.

The New Yorker’da yayımlanan bir makaleye göre, okurların bir kısmı yapay zekâ tarafından yazılmış öyküleri, insan yazarların metinlerinden ayırt edemiyor. Dahası, bazı okurlar bu metinleri beğeniyor. Bu durum, edebiyatın ne olduğu ve neden okunduğu sorularını yeniden gündeme getiriyor.

Makalede aktarılan çalışmalarda, katılımcılara hem insan yazarlar hem de yapay zekâ tarafından üretilmiş kısa kurmaca metinler okutuluyor. Metinlerin kaynağı gizlendiğinde, okurların önemli bir bölümü hangisinin yapay zekâ ürünü olduğunu doğru tahmin edemiyor. Hatta bazı durumlarda, yapay zekâ metinleri daha “akıcı” ya da “etkileyici” bulunabiliyor.

Bu tablo, edebiyatla kurulan ilişkinin temelinde yatan varsayımları sorgulatıyor. Pek çok okur için edebiyat, “başka bir bilince erişme” deneyimi olarak tanımlanıyor. Ancak eğer okur, metnin arkasında insan olmadığını bilmeden etkilenebiliyorsa, bu deneyimin kaynağı gerçekten yazarın bilinci mi, yoksa metnin kendisi mi?

Yapay zekâ destekli kurmaca üretiminin yaygınlaşması, yazarlık kavramını da dönüştürüyor. Makaleye göre asıl mesele, yapay zekânın insan yazarların yerini alıp almayacağı değil; okurların, metnin nasıl üretildiğini bilmenin okuma deneyimini ne ölçüde etkilediği.

Bazı eleştirmenler, yapay zekâ edebiyatının etik ve estetik açıdan ciddi sorunlar barındırdığını savunurken, diğerleri bu teknolojiyi yeni bir anlatı aracı olarak görüyor. The New Yorker’ın işaret ettiği gibi, edebiyat tarihinde her yeni teknik —matbaa, daktilo, kelime işlemciler— başlangıçta benzer kaygılar yaratmıştı.

Okurlar yapay zekâ tarafından yazılmış kurmacayı sevmeye başlarsa, edebiyat dünyası için asıl soru şu olacak: Bir metni değerli kılan şey, onu kimin yazdığı mı, yoksa okurda yarattığı etki mi?