Gotik romantik geleneğinin mimarı Schiller’in tek romanı

Haziran 19, 2020

Gotik romantik geleneğinin mimarı Schiller’in tek romanı

Friedrich Schiller’in tek romanı “Hayaletgören”, Bilge Uğurlar, Türkis Noyan çevirisiyle Can Yayınları tarafından yayımlandı.

Tanıtım bülteninden

Schiller’in okültizm, spritüalizm motifleriyle dönemin komplo teorilerini ustalıkla harmanladığı Hayaletgören, kimsenin kendisini tanımadığı Venedik’te sessiz sedasız bir yaşam süren melankolik bir Alman prensinin hayatına odaklanır. Oysa Venedik baştan çıkarıcı zevklerin, karanlık arzuların şehridir. 

Hayaletgören, romantik ve gotik düşünce geleneği üzerinde önemli etkiler bırakan Alman oyun yazarı ve şair Friedrich Schiller’in tek roman denemesidir.

1787-1789 arası Thalia dergisinde bölüm bölüm yayımlandığında büyük ilgiyle karşılaşan Hayaletgören bir roman fragmanı.

Schiller’in Hayaletgören’de işlediği motifler sonradan E.T.A. Hoffmann’dan Thomas Mann’a uzanan bir yelpazede sıklıkla yeniden edebiyat sahnesine taşındı, kullandığı anlatım teknikleri ise Edgar Allan Poe, H.P. Lovecraft ve Clark Ashton Smith gibi isimler tarafından benimsendi.

#dünyaklasikleri #almanklasikleri #venedik #karnaval #komplo #gizlidernekler #okültizm

Bu kitaba ilgi duyanlar için ek öneriler: Horace Walpole: Otranto Şatosu; Richard Marsh: Böcek; Sheridan Le Fanu: Carmilla, Friedrich de la Motte Fouqué: Undine, Sir Arthur Conan Doyle: Baskerville’lerin Köpeği

JOHANN­ CHRISTOPH­ FRIEDRICH ­VON ­SCHILLER, 1759’da­Marbach­ am ­Neckar’da­ doğdu.­Şair, oyun  yazarı­ ve ­edebiyat­ kuramcısıdır.­ Wieland,­ Herder­ ve­ Goethe’yle ­birlikte­ Weimar­ Klasiği’nin ­en ­önemli dört­ yazarından­ biridir.­ Schiller,­1775’te ­Klop­stock’un­ şiirleriyle ­ilgilenmeye­ başladı. Aynı ­yıl ­Der Student von Nassau­ (Nassau’lu­ Öğrenci)­ dramını­ kaleme­ aldı.­1776’da­ ilk ­defa­ Der Abend­ (Akşam) ­adlı ­şiiri ­yayımlandı. 1780’te,­“İnsanın­ Vahşi ­Doğası ­ve ­Ruhu ­ile ­İlişkisi ­Üzerine­ Deney”­ konulu­ bir ­doktora ­tezi ­hazırladı.­1776’da yazmaya ­başladığı,­ yasa ­ve ­özgürlük ­çatışmasını ­öne ­çıkaran ­Der Räuber (Haydut),­1781’de­ önce ­isimsiz ­olarak yayımlandı.­ Oyun,­1782’de­ sahneye­ uyarlandı ­ve­ yoğun­ ilgiyle ­karşılandı. ­Bu­ eseri­ Don Carlos ile Kabale und Liebe (Hile ­ve ­Aşk) ­adlı­ dramlar­ takip­ etti.­ Schiller,­ 1783-1789­ yılları ­arasında ­Mannheim, ­Leipzig, ­Dresden ­ve­Rudolstadt’ta­ yaşadı.­1788’de­ Goethe’yle ­karşılaştı ­ve ­dost ­oldu.­1789’da ­Jena’dan ­gelen ­prof­esörlük­ teklifini kabul ­etti ­ve ­tarih ­eğitimi ­vermeye­ başladı.­ Bu ­dersleri, ­beklenmedik ­derecede­ dikkat ­çekti. ­Aynı ­yıl Hayaletgören basıldı ­ve ­kamuoyunda ­büyük ­ilgi ­gördü.­1796’dan­1800’e­ kadar ­edebiyat ­dergisi­ Musenalmanach’ı­ yayımladı.­ 1797’de­ Musenalmanach’ta­ Goethe­ ve­ Schiller­ bir­ hiciv­ bölümü­ düzenlediler.­ Der Taucher­ (Dalgıç),­ Der Handschuh ­(Eldiven),­ Der Ring des Polykrates ­(Polykrates’in­Yüzüğü),­ Der Gang nach Eisenhammer (Eisenhammer’e­ Yolculuk)­ ve­ Die Kranic he des Ibykus­ (Ibykus’un­ Turnası)­ 1797’ye­ ait­ baladlarıdır.­ Bunları­ 1798’de ­Die Bürgschaft­ (Şehir­Halkı)­ ve­  Der Kampf mit dem Drachen (Ejderhayla­ Savaş)­ adlı­ baladlar­ izledi. Schiller ­bundan­ sonra­ yeniden­ drama­ döndü­ ve­ 1799­ yılında ­Wallenstein’ın, hemen ­ertesi ­yıl ­ise ­Maria Stuart’ın­ çalışmalarını­ bitirdi.­ 1801’de­ Die Jungfrau von Orléans’ı­ (Orléans­ Bakiresi),­1803’te ­ise­Die Braut von Messina’yı ­(Messina’lı­ Gelin) ­kaleme­ aldı.­1802’de ­Schiller’e­ soyluluk­ unvanı­ verildi,­ böylece­ Friedrich­ von Schiller­ olarak ­adlandırılmaya ­hak ­kazandı.­1804’te ­Wilhelm Tell’i ­tamamlayarak ­Demetrius’a ­başladı; ­ancak ağırlaşan­ hastalığı­ dolayısıyla ­bu ­eseri ­bitiremeden­1805’te­ Weimar’da ­öldü.

BİLGE­ UĞURLAR,­1964’te ­İstanbul’da ­doğdu.­1982’de ­İstanbul ­Erkek­ Lisesi’ni,­ 1989’da­ Boğaziçi­ Üniversitesi­ Sosyoloji­ Bölümü’nü­ bitirdi.­ Türkis­ Noyan’la­ birlikte­ Friedrich­ Schiller’in­ Hayaletgören,­ Heinrich­ von­ Kleist’ın­ Michael Kohlhaas,­ Peter ­Handke’nin ­Don Juan,­Joseph­ Roth’un ­Hotel Savoy,­ E.T.A.­Hoffmann’ın­ Kedi Murr’un Hayat Görüşleri, Küçük Zaches Namıdiğer Zinnober, Üstat Pire­ adlı­ yapıtlarını­ çevirdi.

TÜRKİS­ NOYAN,­ 1929’da­ İstanbul’da­ doğdu.­ İstanbul­ Üniversitesi­ Edebiyat ­Fakültesi­ Alman­ Dili­ ve Edebiyatı ­Bölümü’nü­ bitirdi.­ Stephan­ Gerlach’ın­ Gerlach Seyahatnamesi,­Tobias­ Heinzelmann’ın­ Osmanlı Karikatüründe Balkan Sorunu 1908-1914­ ve­ Osmanlıda Bir Köle Brettenli Michael Bretten’in Anıları: 1585-1588­­ çevirdiği yapıtlardan ­bazılarıdır.

edebiyathaber.net (19 Haziran 2020)

Yorum yapın