Antik Yunan tarih yazıcılığının üç büyük temsilcisinden biri olarak gösterilen Ksenophon’un savaş yıllarına ait anılarına yer verdiği en tanınmış eseri Anabasis – On Binler’in Dönüşü Ari Çokona çevirisiyle İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayımlandı.

Antik Yunan tarih yazıcılığının temel kitaplarından biri olan Anabasis, büyük bir askerî sefere katılan Ksenophon’un kendi gözlemlerine dayanarak yazdığı bir günce niteliğindedir. Ksenophon diğer eserlerinde olduğu gibi Anabasis’de son derece akıcı ve sade bir dil kullanır.

Atina ve Persler arasında yirmi yedi yıl süren Peloponnesos Savaşı Yunan şehir devletlerinin ekonomisini ciddi şekilde bozar, toplumsal düzeni mahveder. Pers tahtında hak iddia eden prens Kyros, Yunan ve Anadolu halklarından paralı askerlerden oluşturduğu orduyla ağabeyi II. Artakserkes’e karşı bir sefer başlatır. Binlerce insan para kazanmak ve ganimet elde etmek için sefere katılırken zengin bir aileden gelen Ksenophon’un savaşa katılma amacıysa farklı kültürler tanımak, seyahat etmek ve macera yaşamaktır. Askerlerin sevgisini kazanan ve başarılı bir komutanlık sergileyen Knesophon’un On Binler’le birlikte Atina’ya geri dönüşü sanıldığı kadar kolay olmaz.

Ksenephon (MÖ yaklaşık 432 – MÖ 355): Atinalı yazar, tarihçi, komutan. Peloponnesos Savaşı’nda kentinin yenilgisini demokrasiden kaynaklanan disiplin eksikliğine bağlayarak demokratik yönetime karşı tavır aldı. MÖ 394’teki Koroneia Savaşı’nda Sparta saflarında Atinalılara karşı savaştı. Bunun üzerine ihanetle suçlanarak sürgün edildi ve bütün mal varlığına el kondu. Sokrates’in öğrencisi olan Ksenophon ilk eserini haksız ölümü üzerine hocasını savunma için yazmıştır. Devlet adamlığı konusundaki Kyros’un Eğitimi ve Tiranlık Hakkında, Spartalılara ilişkin Hellenika ve Lakedaimonların Devleti, ev idaresine dair İktisat Üzerine yazarın başlıca kitapları arasında yer alır. En tanınmış eseri Anabasis – On Binler’in Dönüşü, Pers prensi Kyros’un iktidarı ele geçirmek için ağabeyi II. Artakserkes’e karşı açtığı sefere katılan Yunanlı askerlerin savaş ve yurda dönüş macerasını anlatır. Ksenophon’un anı ve deneyimlerini aktardığı Anabasis, çoğu Anadolu’da geçen büyük bir askeri seferin güncesidir.

edebiyathaber.net (14 Ekim 2015)